Większość osób ma świadomość, że darowizna w najbliższej rodzinie jest zwolniona z podatku od spadku i darowizn. Jednak nie wszyscy wiedzą, że w niektórych przypadkach, aby zwolnienie przysługiwało, należy dopełnić pewnych formalności w urzędzie skarbowym. Ponadto obowiązują kwoty wolne od podatku w zależności od grupy podatkowej, w jakiej znajduje się darczyńca. Wszystkie darowizny bez wyjątku opodatkowane są podatkiem od spadku i darowizn. Jednak w poszczególnych grupach podatkowych przewidziane zostały pewne zwolnienia. W zależności od grupy podatkowej darczyńcy zostały określone kwoty wolne od podatku i jeżeli wartość darowizny ich nie przekroczy, wówczas obdarowany nie ma obowiązku zapłaty podatku. Na gruncie podatku od spadków i darowizn wyróżnia się następujące grupy podatkowe:
Grupa podatkowa Kto należy? Kwota wolna od podatku
Grupa 1 małżonek, zstępni (np. syn, córka, wnuki, prawnuki), wstępni (np. matka, ojciec, dziadkowie), rodzeństwo, ojczym, macocha, pasierb, zięć, synowa, teściowie 9637 zł
Grupa 2 zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych 7276 zł
Grupa 3 pozostałe osoby, nie zaliczone do pozostałych grup 4902 zł Jednak jeżeli nabycie na własność rzeczy bądź praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, to wówczas ujmuje się wartość przekazanej darowizny łącznie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Suma wszystkich otrzymanych darowizn od jednej osoby w ciągu 5 lat będzie stanowiła podstawę opodatkowania.
W ramach grupy 1 wyróżnia się tzw. grupę 0. Należą do niej: małżonek, zstępni (np. syn, córka, wnuki, prawnuki), wstępni (np. matka, ojciec, dziadkowie), pasierb, rodzeństwo, ojczym, macocha. W przypadku 0 grupy podatkowej wszystkie darowizny, bez względu na ich wartość, mogą być zwolnione z opodatkowania. Po przekroczeniu kwoty wolnej nadal można skorzystać ze zwolnienia. Otrzymanie darowizny od tej grupy osób wymaga jednak jej zgłoszenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego na druku SD-Z2. Obowiązek zgłoszenia powstaje po przekroczeniu kwoty wolnej od podatku, która dla grupy 1 (w tym grupy 0) wynosi 9637 zł. Na wniosku SD-Z2 wykazuje się nadwyżkę darowanej kwoty przekraczającą limit wolny od podatku od spadków i darowizn. W przypadku otrzymania tytułem darowizny środków pieniężnych, gdy łączna wartość majątku nabytego przekracza kwotę 9637 zł, należy otrzymane środki udokumentować dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy albo jego rachunek prowadzony w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.
Podatek od spadków i darowizn a darowizna od rodziców. Rodzice należą do 0 grupy podatkowej, zatem wszelkie otrzymane od nich darowizny są całkowicie zwolnione od podatku od spadku i darowizn, pod warunkiem że po przekroczeniu kwoty wolnej od podatku 9637 zł zostanie dopełniony obowiązek zgłoszeniowy do US. Darowizna od rodziców o wartości poniżej 9637 zł nie musi być zgłoszona do urzędu skarbowego i jest zwolniona z podatku. Darowiznę o wartości powyżej 9637 zł należy zgłosić do właściwego urzędu skarbowego na formularzu SD-Z2 – zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych w terminie 6 miesięcy od jej otrzymania. Dopiero wtedy darowizna jest zwolniona z podatku.
Niezgłoszona darowizna od rodziców skutkuje tym, że jest ona opodatkowana na zasadach ogólnych. Oznacza to, że w takim wypadku darowizna powoduje konieczność złożenia deklaracji i zapłaty podatku.
